Εισήγηση Προέδρου ΠΕΔ Θεσσαλίας και Δημάρχου Μουζακίου κ. Γεωργίου Κωτσού στην προσυνεδριακή ΚΕΔΕ στο Βόλο 16 Μαρτίου 2015
Αγαπητοί συνάδελφοι.
Σας καλωσορίζουμε όλες και όλους στη σημερινή προσυνεδριακή διαδικασία της ΚΕΔΕ εδώ στη Θεσσαλία και στο Βόλο συγχαίροντας ταυτόχρονα τον πρόεδρο και το Δ.Σ. της ΚΕΔΕ για την απόφασή τους να πραγματοποιηθούν αυτές οι συνεδρίες πριν το ετήσιο τακτικό συνέδριό μας. Μία απόφαση που καταδεικνύει το πραγματικό και ουσιαστικό ενδιαφέρον της ΚΕΔΕ για την περιφέρεια και κυρίως για τον αναβαθμισμένο ρόλο που προσδίδει στις Περιφερειακές Ενώσεις των Δήμων μας.
Σαφώς και είναι κοινοτυπία να πούμε, όμως αποτελεί και μία δραματική πραγματικότητα, ότι σήμερα διανύουμε μια πρωτόγνωρη και πολύ κρίσιμη περίοδο σε ότι αφορά τα ζητήματα της Χώρας και κατά συνέπεια και της Αυτοδιοίκησης, τόσο σε θεσμικό, οικονομικό αλλά κυρίως σε κοινωνικό και σε αναπτυξιακό επίπεδο.
Ιδιαίτερα η θεματολογία της σημερινής προσυνεδριακής μας διαδικασίας που αφορά σε ζητήματα Απασχόλησης και Κοινωνικής Οικονομίας είναι επίκαιρη όσο ποτέ στη ζοφερή και εξαιρετικά δύσκολη περίοδο που διανύουν οι πολίτες της χώρας μας, όπου όλο και περισσότεροι οδηγούνται κοντά ή κάτω από το όριο της φτώχιας, έχοντας άμεση ανάγκη υποστήριξης και «βοήθειας» να ανταπεξέλθουν στην κοινωνική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα
Εδώ είναι που αναδεικνύεται ο σοβαρός ρόλος της Αυτοδιοίκησης, καθώς το κράτος και οι δομές του αποδεικνύονται καθημερινά ανήμπορες και ανεπαρκείς να σταθούν δίπλα στον πολίτη που αντιμετωπίζει το βάρος της ανέχειας και τη εξαθλίωσης.
Εδώ είναι που η Αυτοδιοίκηση μέσω την κοινωνικών της δομών βρίσκεται στην πρώτη γραμμή, αναλαμβάνοντας ρόλους δύσκολους και πρωτοπόρους και χωρίς ουσιαστική οικονομική στήριξη από την πολιτεία δίνει τη μάχη καθημερινά αναδεικνύοντας το κοινωνικό της πρόσωπο και την εξαιρετική επικοινωνία και επαφή που έχει με τον πολίτη, ως ο πλησιέστερος σ’ αυτόν θεσμός εξουσίας.
Η ανθρωπιστική κρίση δεν δοκιμάζει μόνο τις αντοχές των πολιτών, αλλά και των αιρετών και των επιχειρησιακών στελεχών των δήμων που καλούνται να μεγιστοποιήσουν τις δυνατότητές τους και τη φαντασία τους μέσα σ’ ένα συνολικότερο περιβάλλον οικονομικής εξαθλίωσης.
Διαθέτοντας κυρίως μεράκι και αγάπη για τον τόπο μας και τους ανθρώπους μας υπερβάλουμε τους εαυτούς μας δημιουργώντας υπηρεσίες και δομές που στέκονται με ευαισθησία και ανθρωπιά κοντά σ’ εκείνους τους ανήμπορους που τις έχουν ανάγκη. Η σχέση εμπιστοσύνης και αξιοπρέπειας που έχει δομηθεί στο διάβα των χρόνων μεταξύ της αυτοδιοίκησης και των πολιτών είναι πολύτιμο όπλο σ’ αυτή την προσπάθεια.
Η ανεργία τσακίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τσαλακώνει τους συνανθρώπους μας που μαστίζονται απ’ αυτή. Γι’ αυτό επιβάλλεται να μεγιστοποιήσουμε τις θέσεις απασχόλησης στους Δήμους μας αξιοποιώντας στο έπακρο τους διαθέσιμους πόρους του ΕΣΠΑ σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία και την Περιφέρεια.
Στη Θεσσαλία έχουμε να παρουσιάσουμε εξαιρετικά αποτελέσματα μέσα από την αξιοποίηση τέτοιων προγραμμάτων όπως είναι τα ΤΟΠΣΑ και τα ΤΟΠΕΚΟ, η Κοινωφελής Εργασία, όπου οι Δήμοι έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο αξιοποιώντας όλο το διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό, δημιουργώντας πρωτοποριακά κοινοπρακτικά σχήματα, μέσα από τη συνεργασία μ’ όλους τους εμπλεκόμενους κοινωνικούς εταίρους με κοινωνική και ανθρωπιστική ευαισθησία.
Ως ΠΕΔ Θεσσαλίας σε συνεργασία με την Περιφέρειά πρωταγωνιστήσαμε στη δημιουργία ενός ευρύτατου και συνεκτικού κοινοπρακτικού σχήματος για τον ενδιάμεσο μηχανισμό στήριξης των ΚΟΙΝΣΕΠ με στόχο να υποστηρίξουμε όλους τους αξιόλογους και πρωτοπόρους κοινωνικούς συνεταιρισμούς που έχουν δημιουργηθεί στη Θεσσαλία κινητοποιώντας το κατάλληλο στελεχιακό δυναμικό της περιοχής μας και δίνοντας ευκαιρίες συνεργατισμού σε άνεργους συμπολίτες μας.
Η απόφασή μας στην ΠΕΔ για δημιουργία κοινοπρακτικών σχημάτων σε κάθε περιφερειακή ενότητα με επικεφαλής τους Δήμους πρωτεύουσες των Νομών μας και συμμέτοχους όλους τους φορείς που δραστηριοποιούνται στον κοινωνικό τομέα στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και εγγυάται την εξέλιξη του επισιτιστικού προγράμματος που θα στηρίξει αποτελεσματικά τους αδύναμους συμπολίτες μας. Αυτό εξάλλου το πιστοποιεί η εμπειρία που αποκτήσαμε από τη διαχείριση των προγραμμάτων διανομής τροφίμων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Θα αποφύγω για χάριν της οικονομίας του χρόνου να αναφερθώ στις άλλες πολύ σημαντικές κοινωνικές πρωτοβουλίες των Δήμων (Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΑΠΗ, ΚΔΑΠ, ΚΗΦΗ, Παιδικοί Σταθμοί κλπ) διότι ούτως ή άλλως απολαμβάνουν της αναγνώρισης από το σύνολο της κοινωνίας.
Αγαπητοί συνάδελφοι με την ευκαιρία της σημερινής μας συνάντησης θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ επιγραμματικά και ορισμένα καίρια κατά τη γνώμη μου ζητήματα που μας αφορούν:
Τη θωράκιση της καταστατικής θέσης των αιρετών και ανάκτηση της αξιοπιστίας τους που πλήγεται καθημερινά από τις απαξιωτικές δηλώσεις ή ενέργειες στελεχών του κεντρικού κράτους ή ακόμη και αιρετών συναδέλφων, μεμονωμένων ευτυχώς, των Περιφερειών. (Έξοδα συμμετοχής στα Δ.Σ., Αντιδήμαρχοι έμμισθοι – άμισθοι, Οικονομική θέση των αιρετών κλπ)
Τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του ελεγκτικού συνεδρίου καθώς καθημερινά γινόμαστε δέκτες παραπόνων συναδέλφων για ελέγχους σκοπιμότητας και όχι νομιμότητας από αρκετούς επιτρόπους.
Τη δίωξη που υπόκεινται για ασήμαντους λόγους οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης από όργανα τόσο της Δικαιοσύνης όσο και άλλων ελεγκτικών μηχανισμών που λειτουργεί ανασταλτικά στη λειτουργία και αποτελεσματικότητα του Θεσμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ή επί της ουσίας κατάργηση του τεκμηρίου της αθωότητας για αιρετούς και επιχειρησιακά στελέχη των Δήμων.
Ενώ τα οικονομικά δεδομένα των Δήμων έχουν επί τους ουσίας κατακρημνιστεί και μηδενιστεί δημιουργώντας ένα ασφυκτικό περιβάλλον λειτουργίας και δράσης, δεν αναλαμβάνονται από την πολιτεία ορισμένες άνευ κόστους πρωτοβουλίες που θα εμπεδώσουν το αίσθημα της δικαιοσύνης στους πολίτες και ταυτόχρονα θα προσδώσουν και οικονομική ανάσα στους Δήμους.
Παραδειγματικά να αναφέρω το αίτημα να δοθούν από το Υπουργείο Οικονομικών στους Δήμους τα στοιχεία του Ε9 προκειμένου να γίνει έλεγχος των τ.μ. που δηλώνονται για την επιβολή Τ.Φ. και Τ.Κ., καθώς είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι και δικαιοσύνη θα αποδοθεί και τα έσοδα των δήμων θα αυξηθούν και τα δημοτικά τέλη θα μειωθούν προς όφελος των συνεπών δημοτών μας
Οι Δήμοι μέσω των αναπτυξιακών προγραμμάτων διαχρονικά έχουν να επιδείξουν τεράστιες επιτυχίες μέσα από την παραγωγή σημαντικών έργων, την κινητοποίηση και ενεργοποίηση τοπικών κεφαλαίων, την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και τη δημιουργία πολλών θέσεων εργασίας.
Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος της Αυτοδιοίκησης μέσα στο νέο ΕΣΠΑ είναι επιβεβλημένη και θα προσδώσει στους Δήμους τη δυνατότητα άντλησης των απαραίτητων πόρων για την υλοποίηση των στόχων τους, τη στιγμή που το ΠΔΕ είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο και μηδενικό.
Επίσης η συμμετοχή της Αυτοδιοίκησης μέσω την θεσμικών της οργάνων στην αξιολόγηση των προτάσεων που εντάσσονται στο νέο ΕΣΠΑ και έχουν ως δυνητικούς δικαιούχους τους ΟΤΑ είναι στοιχείο ουσιαστικού δημοκρατικού προγραμματισμού και αξιοπιστίας του προγράμματος.
Στο επίπεδο της πολιτικής προστασίας είναι αλήθεια ότι όλο το βάρος αντιμετώπισης των θεομηνιών που πλήττουν τις περιοχές μας έχει πέσει αποκλειστικά στις πλάτες των Δήμων και των Περιφερειών, ενώ το κράτος είναι απόν. Το δύσκολο και κοστοβόρο αυτό έργο το αναλαμβάνουν οι Δήμοι χωρίς να χρηματοδοτούνται διαθέτοντας γι’ αυτό το σκοπό ολόκληρη τη ΣΑΤΑ του η οποία σε μερικές περιπτώσει αποδεικνύεται ελάχιστη να καλύψει το μέγεθος των ζημιών. Είναι απαραίτητο η χώρα μας να ζητήσει βοήθεια γι’ αυτό το σκοπό, ενισχύοντας τους ΟΤΑ από το ταμείο αλληλεγγύης της Ε.Ε. ενώ εκτιμώ ότι επιβάλλεται να υπάρξει ειδικό μέτρο πολιτικής προστασίας στο ΕΣΠΑ.
Ως Αυτοδιοίκηση ζητήσαμε το 2009 να προχωρήσει άμεσα η νέα, τότε, Διοικητική Μεταρρύθμιση. Οι προσδοκίες όλης της κοινωνίας ήταν ότι με την νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση (Καλλικράτης) θα μπορούσε πιο εύκολα να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για τοπική ανάπτυξη, για αειφόρο τοπική ανάπτυξη, η οποία αποτελεί άλλωστε πρωταρχικό στόχο για την Ε.Ε. αλλά παράλληλα και μια παγκόσμια πρόκληση για τους ανταγωνιστές της σε όλο τον κόσμο.
Η εμπειρία του Καποδιστρία μας επέτρεπε μέχρι τότε να αισιοδοξούμε για την νέα διοικητική μεταρρύθμιση-Καλλικράτης όπως ονομάστηκε. Πιστέψαμε ότι θα μπορούσαμε να κεφαλαιοποιήσουμε τα θετικά και να βελτιώσουμε ότι δεν λειτούργησε, ή αν θέλετε δεν απέδωσε τα αναμενόμενα.
Βέβαια κανείς δεν πρέπει να αγνοήσει τα σημαντικά βήματα που έγιναν στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της Αυτοδιοίκησης, που ωστόσο έγινε αφόρητα γραφειοκρατικό και αντιπαραγωγικό.
Ο ρόλος και η αποστολή της πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης κυρίες και κύριοι συνάδελφοι είναι να βελτιώνει την καθημερινότητα του πολίτη σε όλα τα επίπεδα(κοινωνικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό, αναπτυξιακό κλπ) και αυτό θα έπρεπε να είναι το κυρίαρχο και για τον Καλλικράτη .
Είναι επίσης σημαντικό να αναφέρουμε αγαπητοί συνάδελφοι ότι οι τοπικές κοινωνίες όλο και περισσότερο από κάθε χρονική περίοδο προσφεύγουν στο κοντινότερο επίπεδο εξουσίας, την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την επίλυση των προβλημάτων τους .
Όλοι μας γνωρίζουμε την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα και θα πρέπει άμεσα να δράσουμε. Οι οικονομικοί μας πόροι θα λιγοστεύουν ολοένα και περισσότερο ,οι Δημότες δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις των απέναντι στους Δήμους. Άρα μέλημα μας θα πρέπει να είναι από δω και πέρα πως θα βελτιώσουμε τα δημοσιονομικά των Δήμων μας ώστε να μπορούμε να προσφέρουμε τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες στους Δημότες μας με το χαμηλότερο κόστος.
Όταν ξεκινήσαμε να θέτουμε τους όρους (στα Συνέδρια μας) με τους οποίους θα έπρεπε να γίνει η Μεταρρύθμιση είναι βέβαιο ότι δεν είχαμε υπολογίσει το ΔΝΤ τα μνημόνια και τις συνέπειες από την παρουσία τους στη Χώρα μας.
Ο Καλλικράτης που για 4 χρόνια βιώνουμε δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της ελληνικής κοινωνίας διότι δεν δίνει λύση σε αυτά που μέσω των Συνεδρίων μας είχαμε θέση ως προαπαιτούμενα. Σας υπενθυμίζω ότι πάγιο αίτημά μας είναι η οριστική λύση των οικονομικών προβλημάτων των Δήμων με την προώθηση ουσιαστικής φορολογικής αποκέντρωσης χωρίς νέους φόρους.
Την άμεση και χωρίς παρεκκλίσεις εφαρμογή του άρθρου 102 του Συντάγματος, καθώς και την πλήρη απόδοση, χωρίς αποκλίσεις και παρακρατήσεις των θεσμοθετημένων εσόδων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως προβλέπεται από το Νόμο 1828/89.
Δυστυχώς ο Καλλικράτης εξαιτίας της μεγάλης οικονομικής κρίσης και όχι μόνο, δεν διασφάλισε τα παραπάνω, απεναντίας έχουμε ήδη μια μεγάλη μείωση στους θεσμοθετημένους μας πόρους της τάξης του 65% με ότι αυτό συνεπάγεται για την εύρυθμη λειτουργία των Δήμων μας.
Επί πρόσθετα να επισημάνουμε και την υποστελέχωση των μικρών και νησιωτικών δήμων που τους καθιστά ανενεργούς και αδύναμους να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών και των δημοτών.
Εκτιμώ ότι τώρα είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία η σύνταξη και υλοποίηση ενός Εθνικού Επιχειρησιακού Προγράμματος Υποστήριξης για τους ΟΤΑ, το οποίο θα χρηματοδοτείται με πόρους, ανεξάρτητους από τους ΚΑΠ και θα αξιοποιεί συμπληρωματικά τις δυνατότητες που παρέχει το ΕΣΠΑ.
Δεν είναι δυνατόν να επιτύχει οποιαδήποτε μεταρρύθμιση εάν πρώτα δεν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ κεντρικού κράτους και Αυτοδιοίκησης. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν είναι άλλο από την έλλειψη εμπιστοσύνης του πολίτη. Και αντί αυτό το πρόβλημα να γίνει η βάση στην οποία θα δομηθεί μια νέα σχέση μεταξύ κράτους και αυτοδιοίκησης διαπιστώνουμε καθημερινά ότι το πολιτικό σύστημα προσπαθεί να μεταθέσει τις ευθύνες του στην Αυτοδιοίκηση ως άλλοθι, για την έλλειψη εμπιστοσύνης της κοινωνίας απέναντι στο πολιτικό σύστημα.
Είναι δυνατόν να καταστρατηγείται το άρθρο 102 του Συντάγματος από το ίδιο το κράτος; Μπορούμε κυρίες και κύριοι συνάδελφοι να εκπέμψουμε εμπιστοσύνη στους πολίτες εάν το ίδιο το κράτος δεν είναι συνεπές απέναντι στην εγγύτερη μορφή εξουσίας προς τον πολίτη την τοπική αυτοδιοίκηση;
Εκτιμώ τέλος αγαπητοί συνάδελφοι πως η κρίση που μαστίζει την κοινωνίας μας και δεν έχει μόνο οικονομικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να αποτελέσει την αφετηρία για την ευκαιρία να δομήσουμε νέες σχέσεις μεταξύ κράτους – αυτοδιοίκησης και πολιτών. Είναι αδήριτη η ανάγκη ενίσχυσης του ρόλου των ΟΤΑ η θεσμική και οικονομική τους θωράκιση. Ισχυρή Αυτοδιοίκηση αποτελεί εγγύηση για την αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη αντιμετώπιση της οικονομικής, πολιτικής και ανθρωπιστικής κρίσης στη χώρα μας.
